Jak sobie poradzić w Arbeitsamt - część 1., zasiłek i bezrobocie

Arbeitsamt - miejce grozy i niepewności dla każdego cudzoziemca mieszkającego w Niemczech. Synonim niemieckiej biurokracji, braku poczucia humoru i urzędnictwa. Mi osobiście nasuwa się tu scena z filmu "Dwanaście prac Asterixa", w którym Asterix i Obelix muszą poprosić o zaświadczenie A-38 w urzędzie.

Arbeitsamt można przeżyć, trzeba się tylko na to przygotować.

Oto kilka informacji, które mogą się przydać na początku.
Arbeitsamt nie nazywa się tak od 1. stycznia 2004, jego oficjalna nazwa brzmi "Bundesagentur für Arbeit", praktycznie nikt jej nie używa i wszyscy w dalszym ciągu idą do Arbeitsamtu.


Strona internetowa Arbeitsamtu podzielona jest na trzy podstrony.

Pierwsza z nich jest przeznaczona dla osób prywatnych, czyli wszystkich tych, którzy szukają pracy, starają o zasiłek, szukaj tzw. "Ausbildungsplatz" czyli miejsca nauki zawodu, praktyk, muszą wypełnić dokumenty i formularze lub chcą złożyć wniosek o "Kindergeld".

Druga podstrona skierowana jest do firm i przedsiębiorstw szukających pracowników, oferujących miejsca dla nauki zawodu lub załatwiających sprawy urzędowe jak uzyskanie numeru firmy "Betriebsnummer", kwestie insolwencji firmy, zatrudnianie cudzoziemców itd.

Trzecia podstrona adresowana jest do instytucji, które wspólnie z Arbeitsamten współdziałają przeciwko bezrobociu. Do tych instytucji zaliczają się różnego rodzaju instytucje szkoleniowe (uczące języka niemieckiego i/lub umiejętności zawodowych), organizujące projekty zwalczające bezrobocie u różnych grup społecznych (młodzież, ludzie z upośledzeniem fizycznym), szkoły i koła rodzicielski.
 
Dla przeciętnego szukającego pracy człowieka najważniejsza jest ta pierwsza podstrona, która z kolei dzieli się na sześć podstron.

1. Arbeitslos und Arbeit finden -  zawiera wszystkie informacje co zrobić w przypadku groźby uraty prace, jak złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych (Arbeitslosengeld I lub II) i jakie rodzaje świadczeń i kiedy należą się osobie bezrobotnej w Niemczech, jak szukać aktywnie pracy, jak można umówić się na termin w Arbeitsamcie, jakie wymogi stawiane są w przypadku zakładania własnej firmy, wyjazdu do pracy zagranicę. Dodatkowo na tej stronie umieszczone są podstawowe dokumenty w formacie pdf, które można wypełnić i wydrukować w domu i przynieść do urzedu pracy.
2. Schule, Ausbildung und Studium -  tutaj znajdują się informacje o zawodach, kształceniu zawododym, studiach wyższych, wskazówki jak znaleźć praktyki zawodowe, o nadrobieniu wykształcenia szkolnego itd.
3. Familie und Kinder - tutaj można znaleźć wszystkie informacje dotyczace Kindergeld i informacje kontaktowe do kasy rodzinnej, daty wypłaty zasiłku na dzieci, spis dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku oraz podstawowe dokumenty i formularze w formacie pdf do wypełnienia w domu.
4. Menschen mit Behinderungen - informacje, co zrobić w przypadku cieżkiego wypadku przy pracy lub długotrwałej choroby, jak uzyskać pomoc w przypadku inwalidztwa i rehabilitacji zawodowej.
5. Karriere und Weiterbildung - informacje na temat kariery zawodowej i podnoszenia kwalifikacji, zmiany zawodu, przeszkolenia i powrotu do pracy zawodowej po przerwie. 
6. Für Menschen aus dem Ausland - portal tej jest skierowany także dla osób spoza Uni Europejskiej, zawiera informacje o nauce języka niemieckigo, poszukiwaniu pracy dla migrantów i uchodźców i warunków uznania dyplomów zdobytych zagranicą.

 Zameldowanie jako osoba poszukująca pracy

Co zatem zrobić, gdy zdecydowaliśmy się wymówić pracę, szef oznajmi nam, że niestety musi zakończyć z nami umowę o pracę albo gdy umowa nie została przedłużona?
Po pierwsze: należy jak najszybciej zgłosić się do urzędu pracy i zameldować jako osoba szukająca pracy. Nie należy z tym zwlekać do ostatniej minuty! Arbeitsmat wymaga, żeby zarejestrować sie najpóźniej trzy miesiące przed wygaśnięciem umowy o pracę lub w ciągu trzech dni po otrzymaniu wypowiedzenia.
Meldunku można dokonać osobiście w lokalnym Arbeitsamcie, telefonicznie wybierając bezpłatny numer telefonu 0800 4 555500 lub online, pod warunkien, że macie otwarte konto w Arbeitsamcie. Jeśli nie, to można je szybko otworzyć w tym portalu => Registrieren im Portal als Person. Należy przeczytać i potwierdzić warunki użytkowania portalu i oświadczenie o ochronie danych i klinknąć na "weiter".

Po kliknięciu na "Weiter" otwiera się maska danych, gdzie przeprowadzamy naszą rejestrację online. Po jej przeprowadzeniu możemy zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy w Arbeitsamcie.

 Ze zgłoszenia jako osoba poszukująca pracy nie wynikają żadne świadczenia!

Zameldowanie jako osoba bezrobotna

Arbeitsamt wymaga, abyśmy zgłosili się osobiście najpóźniej pierwszego dnia po wygaśnięciu naszej umowy o pracę w celu zarejestrowania się jako osoba bezrobotna i złożenia wniosku o zasiłek (o wiele lepiej jest to zrobić wcześniej). Rejestracja jako osoba bezrobotna i złożenie wniosku o zasiłek jest możliwe wyłącznie osobiście w lokalnym Arbeitsamcie!  Meldunek jak osoba poszukująca pracy i jako osoba bezrobotna to dwie różne rzeczy!
 Po zameldowaniu jako osoba bezrobotna musi zostać stwierdzone, jaki rodzaj zasiłku przysługuje nam - czy będzie to zasiłek dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I lub zasiłek socjalny Arbeitslosengeld II (ALG II), znany jako Hartz IV.

Zasiłek dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I i zasiłek socjalny Arbeitslosengeld II

Arbeitslosengeld I przysługuje osobom:

•  które w ciągu ostatnich 2 lat przynajnmiej 12 miesięcy pracowały legalnie i opłacały składki na ubezpieczenie społeczne lub
• które przepracowały przynajmniej 6 miesięcy, z czego większość umów o pracę nie była dłuższa niż maksymalnie 10 tygodni

Dodatkowo istnieje tzw. "Restanspruch", tzn. jeżeli osoba miała prawo do pełnego zasiłku, ale wykorzystała tylko 7 miesięcy, bo znalazła pracę, to te pozostałe 5 miesięcy zostają zapisane w systemie i mogą być wykorzystane później. Restanspruch można przetłumaczyć jako "roszczenie pozostałe".
Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje z reguły przez 12 miesięcy.

Arbeitslosengeld II (ALG II) nazywany jest także potocznie Hartz IV i przysługuje on osobom:

• które w ciągu ostatnich dwóch lat przepracowały legalnie mniej niż 12 miesięcy, czyli opłacały składki na ubezpieczenie krócej mniej niż 12 miesięcy lub
• które przepracowały legalnie mniej niż 6 miesięcy na umowach na czas określony, z tym że żadna z tych umów nie była dłuższa niż 10 tygodni.
• które nie mają tzw. "Restanspruch" na zasiłek lub
• które pobierają normalny zasiłek Arbeitslosengeld I, ale jest on tak niski, że nie wystarcza im na pokrycie codziennych wydatków lub
• które mogą pracować, ale aktualnie nie pracują i potrzebują pomocy w celu zabezpieczenia podstawowej egzystencji.

 ALG II przysługuje też osobom, które pracują, ale ich zarobki nie wystarczają na pokrycie codziennych wydatków.

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych ALG I

Dla wyliczenia wysokości zasiłku dla bezrobotnych potrzebne są następujące informacje:

• przeciętne zarobki brutto w ciągu ostatnich 12 miesięcy (bez uwzględnienia chorobowego, które jest wypłacane w Niemczech w przypadku choroby dłuższej niż 6 tygodni)
•  czy osoba była zatrudniona w nowych czy starych landach (Neue lub Alte Bundesländer)
• klasa podatkowa
• fakt pobierania zasiłku na dziecko

Przybliżoną wysokość zasiłku dla bezrobotnych ALG I można wyliczyć za pomocą kalkulatora na stronie Arbeitsamtu.

 Wysokość zasiłku socjalnego Arbeitslosengeld II (Hartz IV)

Decyzja o przyznaniu ALG II jest decyzją indywidualną. Aktualnie jego wysokość wynosi:

• 416 euro dla osób samotnych
• dla osób pełnoletnich żyjących w tzw. Bedarfsgemeinschaft (wspólne gospodarstwo) 374 euro
• dla dzieci poniżej piątego roku życiu 240 euro
• dla dzieci między 6 i 14 rokiem życia 296 euro
• dla młodzieży między 15 i 17 rokiem życia 316 euro

Dodatkowe świadczenia przysługują  kobietom w ciąży, rodzicom samotnie wychowującym dzieci,  osobom upośledzonym, chronicznie chorym i osobom mieszkającym w mieszkaniach bez centralnego zaopatrzenia w gorącą wodę.              
Przybliżoną wysokość zasiłku socjalnego ALG II można wyliczyć za pomocą kalkulatora na Portalu Hartz IV.





Mam nadzieję, że pomogłam wam trochę jeśli chodzi o niemiecki Arbeitsamt. W następnych częściach cyklu rozszerzę temat zasiłku socjalnego ALG II i zasiłku na dzieci Kindergeld.
Ale może wy macie do mnie pytania? Jeśli tak, to cieszę się na wasze komentarze i maile.